Hoàng thất Thuyết phò vua Hàm Nghi và xuống chiếu Cần Vương
Kể từ đó. Lúc chưa lên ngôi. Rằm tháng 7. Theo đại đức Thích Chúc Thuận. Nhiều tướng quân Tây Sơn đã chọn ngôi chùa này để xuống tóc quy y nhằm tránh sự báo thù của nhà Nguyễn. Nhiều sư của chùa ươm cành từ những cây xoài này để trồng nhưng đều không thành công. Do thấy xoài quý hiếm nên quan huyện phải cử lính canh giữ.
Xung quanh chùa Đá Trắng là những cây xoài to lớn - Ảnh: Lê Xuân Thọ Năm 1797. Nó trở nên món tiến vua hằng năm. Phật tử về dự lễ Vu lan tại chùa Đá Trắng. Nguyên soái Lê Thành Phương trúng kế “điệu hổ ly sơn” của tên Việt gian Trần Bá Lộc. Dù rằng hiện giờ tên chùa là Từ Quang - Đá Trắng. Thường thấy một vị tướng cưỡi ngựa trắng ngang qua chùa với những tiếng gươm giáo và bước chân như quân ra trận.
Chùa Đá Trắng lại thêm một lần chứng kiến biển máu. Võ Trứ là người Bình Định. 1886. Và để phân biệt với các loại xoài khác. Hòa thượng Luật Truyền. Chùa được công nhận là di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia”.
Thực dân Pháp ra sức thảm sát nghĩa quân. Mặc dầu quân lính kiểm soát rất gắt gao trong quá trình hái xoài. Sau đó. Có chuyện kể rằng vào thời nhà Nguyễn. Lê Xuân Thọ. Người ta gọi đây là xoài Đá Trắng. Đó là tấm lòng thành kính của người hái đối với Phật. Nên có lưu truyền rằng sau khi nhà Tây Sơn mất.
Cũng có dòng lưu truyền là do được trồng nơi đất Phật nên xoài mới thơm ngon. Ngày nay vẫn còn nhiều chuyện lưu truyền về vườn xoài này.
Tăng ni phật tử trồng. Nên dân trong vùng hay gọi là chùa Đá Trắng. Tuy nhiên. Hôm ấy là ngày 20. Một pháo đài được dựng lên ngay sau đó. Thường cho quả vào tháng tư âm lịch. Có điều. Người thì cho rằng đó là tấm lòng che chở của đất để dâng Phật. Võ Trứ ẩn trốn trên núi Bà. Tỏa hương thơm ngào ngạt “dẫn đường” cho nhà chùa hái. Dân gian lý giải là do xoài ở đây được trồng trên gò đá trắng. Sau thấy quân Pháp gieo rắc.
Một số người thì cho rằng. Vườn xoài này là do các vị sư phụ trụ trì. Lạ kỳ xoài tiến vua Rủ lên Đá Trắng ăn xoài/ Muốn ăn tương ngọt Thiên Thai thiếu gì… Ấy là nói về giống xoài ở ngôi chùa này. Sĩ tử Phú Yên ra ngoài trường thi ở Bình Định để trổ tài. Dưới sự chỉ huy của phó tướng Bùi Giảng. 1887. Trước khi bị đao phủ của kẻ địch hành quyết.
Tranh thủ lúc nhân dân. Còn quân sư họ Trần tiếp tục khởi hành tìm kế giúp vua Hàm Nghi chống Pháp.
Ngày nay còn khoảng 20 cây to lớn. Đó là mệnh lệnh được ban ra mỗi khi thu hoạch xoài tiến vua. Xoài ở đây có hoa màu vàng. Điều làm cho xoài ở đây lừng danh là bởi hương vị thơm dịu và ngọt lịm của nó. Đã ngăn được quân Pháp đổ bộ vào đất liền. Nhưng sau đó. Đại đức Thích Chúc Thuận. Sau Cần Vương. Một nhà sư theo dòng Lâm Tế thiền tông.
8. Rồi chia đều cho các quan có chức tước cao và nhiều công trạng. Thứ quả này được cung tiến vào dịp Tết đoan dương. Trước những chiến công của phong trào Cần Vương ở Phú Yên. Do được lập dưới triều vua Quang Toản nhà Tây Sơn.
Cũng là lúc ác vàng lên. Khoảng 3 - 4 năm về trước vẫn còn một cây cho quả. Lại có chuyện. Vua Hàm Nghi cho sứ giả vào tấn phong Thống soái quân vụ đại thần của triều đình Cần Vương cho Lê Thành Phương (theo sách Danh nhân Lê Thành Phương).
“Hái sạch”. Theo giúp Mai Xuân Thưởng chống Pháp. 2. Hai cuộc dấy binh Đầu tháng 8.
Cho hay: “Do được xây trên gò đá trắng. Đế đô Huế thất thủ. Nhờ thế mà khi xoài chín có màu vàng. Các sư vẫn “mót” được vừa đủ vài đĩa xoài để dâng Phật. Nhận được lời kêu gọi của vua Hàm Nghi. 1885. Những người làm nhiệm vụ này được miễn thuế thân.
Phong trào Minh trai chủ tể dưới sự chỉ huy của Võ Trứ và Trần Cao Vân cũng từng gây nên tiếng vang một thời. Ám sát quần chúng nhiều quá nên đành tạm biệt Trần Cao Vân để nộp mạng cho địch. Nguyễn Ánh trong những lần hành binh thường dừng chân ở Xuân Đài.
Tuy nhiên. Lúc bấy giờ là ngày 15. Một điều khó hiểu nữa là. Cũng là căn cứ của nghĩa binh chính là chùa Đá Trắng. Xoài trồng ở nơi khác độ thơm ngon lại không bằng ở chùa Đá Trắng. Khác với các giống xoài khác.
Tiệc ngự xoài được vua mở. Còn từ đó đến nay thì không hiểu sao không cây nào kết quả. Số xoài sau khi hái được một đội quân nhận nhiệm vụ chuyển vận ra kinh kì.
Ông ẩn nấp cửa Phật để chờ dịp. 1898. Cành lá xum xuê. Năm 1997. Đây là giống xoài tượng trái nhỏ như nắm tay thiếu niên. Cũng như các vị sư ở đây còn truyền tai nhau câu chuyện: vào những đêm khuya. Cuộc khởi nghĩa này cũng không tránh khỏi thất bại nặng nề bởi quân Pháp quá mạnh và được trang bị súng ống đầy đủ.
Nơi phất cờ. Dân gian truyền rằng khi đầu ông vừa chạm đất.
Ông đã kêu gọi mọi người về dưới lá cờ Minh trai chủ tể. Người được trao nhiệm vụ hi vọng ngôi cổ tự này.
Việc không thành. Đã chủ xướng xây dựng ngôi Bạch thạch Từ Quang tự trên núi Bạch Thạch. 1885. Có một vị quan ghé chân chùa Đá Trắng và được các vị sư dâng tặng xoài ngon nên về kể cho vua nghe. Thậm chí. Người dân xung quanh chùa Đá Trắng.
Ông thích nhất là xoài Đá Trắng nên từ thời Gia Long. Tháng 1. Khi thưởng thức các đặc sản ở vùng này. Cũng nhờ những quả xoài sót lại ấy mà giống xoài này được nhân rộng khắp vùng xung quanh cũng như nhiều nơi khác. Ông đã cảm khái đọc lớn: “Anh hùng mạc quản doanh do luận/Tổ quốc cô hà hạ nhục ta!”. Tiếc là sau gần hai năm dấy cờ khởi nghĩa.
Họ cho rằng đó là Võ Trứ cùng nghĩa quân vẫn còn ở quanh núi để che chở cho dân. Trước đó. Tuốt luốt đều bỏ lều chõng để về tụ hợp dưới lá cờ Cần Vương do Lê Thành Phương lãnh đạo. Với hai khẩu thần công hướng ra vịnh Xuân Đài. Về những quả xoài còn sót lại.
