BáoThanh Niênđã có cuộc đàm luận với 3 trong 5 nhà khoa học này. Đó là Giáo sư Jack Steinberger, nhà khoa học người Mỹ gốc Đức đoạt giải Nobel Vật lý năm 1988 tại trọng điểm nghiên cứu hạt nhân châu Âu (CERN) ở Geneva (Thụy Sĩ) do phương pháp chùm neutrino và chứng minh của họ về cấu trúc bộ đôi (doublet) của các lepton chuẩn y phát minh neutrino muon; Giáo sư David Gross, nhà vật lý người Mỹ đoạt giải Nobel Vật lý năm 2004 cho khám phá hiện tượng tiệm cận tự do trong lý thuyết tương tác mạnh; Giáo sư George Fitzgerald Smooth III, nhà vật lý thiên văn và vũ trụ học, đoạt giải Nobel Vật lý năm 2006 cho những khám phá làm cho việc đo lường lỗ đen và bức xạ vũ trụ trở thành khả thi và chính xác hơn nhiều.
Tại sao ông nhận lời tham dự Gặp gỡ Việt Nam (GGVN)? Điều gì gây cho ông nhiều cảm xúc nhất khi đến VN lần này? GS Steinberger:GS Trần Thanh Vân là người bạn lâu năm mà tôi hết sức tôn trọng vì những đóng góp to lớn của ông cho lĩnh vực mà tôi nghiên cứu. GS Vân còn là người sáng lập và tổ chức rất thành công các sự kiện khoa học khôn cùng có ích như “Gặp gỡ Moriond”, “Gặp gỡ Blois”, và GGVN. Tôi cũng rất trân trọng những thế của GS Vân nhằm vực dậy nền khoa học VN. Đó là lý do trước hết tôi nhận lời dự. Lý do thứ hai tôi muốn đến VN là để xem tổ quốc các bạn đã phát triển như thế nào sau nhiều thập niên chịu thiệt thòi, trong đó có những hệ quả còn nặng nề do chính sơn hà tôi gây ra. Tôi đích thực muốn nhìn thấy một VN phát triển trong chuyến thăm này. GS Gross: Các đồng nghiệp thân thiết của tôi là GS Vân và GS Đàm Thanh Sơn đã có những vậy tột cùng để sắp xếp chuyến đi này. Tôi đã đến nhiều nước Đông Nam Á nhưng đây là lần đầu sang VN. Ngoài việc có nhịp kiểm chứng về những gì đã nghe về một VN tươi đẹp, tôi nóng lòng được tham dự lễ khánh thành Trung tâm quốc tế khoa học và giáo dục liên ngành (ICISE), thăm các trường đại học VN và giao lưu với các đồng nghiệp tại đây. Khoa học vốn không biên cương, và những sự kiện như thế này đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc gắn kết cộng đồng khoa học với nhau.
Việc 5 nhà khoa học Nobel nhận lời tham gia hội nghị (ban sơ có 7 người nhưng sau đó 2 người hủy vào giờ chót vì lý do cá nhân - PV) được coi là khôn xiết hãn hữu. Ông đánh giá thế nào về ý nghĩa của sự kiện này đối với VN? GS Steinberger:Tôi mừng là có nhiều đồng nghiệp như tôi đứng ra ủng hộ những vậy của GS Vân. Nhưng thành thật mà nói, tôi không phải là giáo đồ của giải Nobel, vì chưng suy cho cùng giải thưởng này cũng chỉ là vô chừng mà thôi. Quanh tôi, còn sao nhiêu đồng nghiệp khác xứng đáng hơn tôi hay các nhà Nobel khác rất nhiều mà cho đến giờ, họ vẫn chưa được xác nhận. Giới khoa học chúng tôi yêu thích công việc chúng tôi đeo đuổi và không bao giờ đặt nặng giải thưởng. GS Smooth III:Việc các nhà khoa học đoạt giải Nobel cùng những đồng nghiệp uy tín khác có mặt tại lễ khánh thành ICISE cho thấy cộng đồng các nhà khoa học quốc tế thực thụ xem VN là một nguyên tố mới đầy tiềm năng. Tôi đồng ý con số nhà khoa học và thành quả xứng đáng đoạt giải Nobel nhiều hơn số giải Nobel được phát ra. Khoa học cũng vậy, là sự biến đổi không ngừng; khoa học đã và đang phát triển hơn rất nhiều thời khắc cách đây 100 năm khi mà giải Nobel bắt đầu được trao. Khoa học không bao giờ cho phép những ai đeo đuổi nó được phép dừng lại. Ông sẽ mang đến và san sớt những tri thức gì đối với các đồng nghiệp quốc tế và VN?
GS Smooth III:Theo kế hoạch, tôi sẽ đến trò chuyện tại ĐH Quốc gia Hà Nội và hy vọng sẽ truyền cảm hứng cho các bạn sinh viên về khoa học và vũ trụ cũng như nghĩ suy nghiêm túc về sự nghiệp nghiên cứu sau này. GS Steinberger:Mối quan hoài chính của tôi là làm sao giảm nhẹ những tác động của thiên tai và những mối nguy từ sự cạn kiệt của nhiên liệu hóa thạch. Tôi cũng sẽ nói về những ích lợi từ việc giải giới khí giới hạt nhân toàn cầu. Đó là những trăn trở và niềm tin khoa học mà tôi muốn chia sẻ với tất thảy. Thế nhưng, tôi không trông mong chỉ bằng những điều đó, mình có thể cứu rỗi thế giới này. Đó là một việc chẳng hề dễ dàng. “Chẳng hề dễ dàng”, Vì sao thưa ông? GS Steinberger:Chẳng cần phải bàn cãi về tương lai của năng lượng và nguy cơ của chiến tranh hạt nhân là mối nguy nghiêm trọng đối với loài người. Cái tôi muốn nói chính là những thử thách đối với một nhà khoa học như tôi để tìm ra giải pháp cho những mối nguy đó. Có tìm được giải pháp hay không, điều đó hoàn toàn nằm trong tay của các chính trị gia. Là một công dân Mỹ, tôi thấy mình có nghĩa vụ đối với các quyết định của nước mình ở nhiều nơi trên thế giới. Cố nhiên, những điều này không gây ảnh hưởng đến công việc của tôi. Thế nhưng, tôi cảm thấy mình bất lực trong việc xúc tiến giải giới hạt nhân và từng các nguồn năng lượng mới.
An Điền(thực hành |
Thứ Bảy, 3 tháng 8, 2013
Gắn kết phong phú cộng đồng khoa học
