Mới sinh cũng bị ung thư? Nhiều độc giả đến buổi tham mưu với tâm cảnh “người trong cuộc”, đang hàng ngày, hàng giờ tranh đấu với căn bệnh nan y. Chị L.H.Kh. (40 tuổi, ngụ Q.Tân Phú, TP.HCM) đặt câu hỏi: “Tôi nghe nói người bệnh phải sang một thời kì xúc tiếp với nguyên nhân gây ung thư (UT) thì thân mới nảy tế bào UT. Thế nhưng, người nhà tôi có con trai mới ba tháng tuổi đã bị UT máu. Tôi băn khoăn, bố mẹ của cháu không mang gen UT và lúc mang thai chích ngừa đều đặn, tại sao cháu bé mới chào đời đã mắc bệnh?”. Về câu hỏi này, BS Ngô Thị Thanh Thủy, Trưởng khoa Ung bướu nhi, Bệnh viện Ung Bướu TP.HCM giảng giải: không như người trưởng thành, càng lớn tuổi thì tỷ lệ mắc UT sẽ cao, ở trẻ dưới 15 tuổi mắc bệnh UT liên hệ nhiều đến nhân tố di truyền. Trẻ có thể bị UT ngay từ trong bụng mẹ và sau khi sinh ra một tháng tuổi đã có nguy cơ mắc bệnh. Trong trường hợp của người thân chị Kh., Có thể cả cha và mẹ của bé mang gen UT dạng tiềm tàng. Tuy nhiên, ba má cần xem xét đến nhiều nhân tố khác gây ra UT cho trẻ như trong thời kì mang thai, người mẹ có xúc tiếp với các chất phóng xạ, tia X-quang, máy xạ trị… Thai phụ có thể bị nhiễm nguồn phóng xạ trong môi trường mà không phải do trực tiếp chụp - chiếu lúc khám bệnh. GS-BS Nguyễn Chấn Hùng, Chủ tịch Hội UT Việt Nam khuyến cáo, ở Việt Nam có 23.250 ca UT gan (20,8%), 20.660 ca UT phổi (18,5%), khoảng 15.000 ca UT bao tử (13,5%). UT ở cả nam và nữ tăng làng nhàng 5,4% mỗi năm (thời đoạn 2006-2010). Ở nam và phụ nữ, năm loại UT hàng đầu là gan, phổi, bao tử, đại trực tràng, vòm họng. Các loại UT hàng đầu ở cả hai giới bắt đầu tăng nhanh từ tuổi 40. Bà H.T.A. (Ngụ tỉnh Tiền Giang) phân vân: “Vừa qua, khi xét nghiệm tại BV địa phương, thầy thuốc nói 70% tôi có khả năng bị UT cổ tử cung nhưng phải sinh thiết mới biết chắc chắn. Tôi đã hơn 50 tuổi, nếu chích vắc-xin ngừa HPV có được không?”. TS.BS Phạm Văn Bùng, Trưởng khoa Ung bướu, Bệnh viện Hồng Đức 3 TP.HCM tham vấn: “Khi vi-rút HPV tấn công vào thân thể thì có dạng viêm nhẹ, viêm nặng và đến 90% trường hợp tự khỏi trong hai năm. Tuy nhiên có một số ít vi-rút HPV tiến công vào tế bào ở màng cổ tử cung. Những tế bào này, gọi là tế bào nghi UT. Vì chúng tồn tại từ 10 - 30 năm mới gây ra UT cổ tử cung. Để phát hiện xác thực đã mắc UT cổ tử cung hay chưa phải tiến hành soi cổ tử cung và sinh thiết. Ngoài ra, ở nữ giới hơn 50 tuổi, đã có con mà chưa nhiễm vi-rút HPV thì nên chích ngừa phòng bệnh”.
Ảnh: Phùng Huy 40% các bệnh ung thư ngừa được Câu hỏi của anh V.H.T. (Ngụ Hóc Môn, TP.HCM) được nhiều độc giả ở buổi tham mưu quan tâm: “Có trường hợp nào bệnh nhân UT chết không phải do bệnh mà vì tác dụng phụ của thuốc (hóa trị, xạ trị) hay không?”. Các thầy thuốc cho biết, nhiều bệnh nhân khi thực hành hóa trị sẽ ói, mệt vật vã và có một số trường hợp người bệnh trở thành nóng hổi, mất máu do bạch cầu, hồng cầu sút giảm. Tuy nhiên, vì bệnh nhân không được điều chỉnh thuốc kịp thời nên dẫn đến tử vong và tỷ lệ này rất nhỏ. “Hiện giờ, nhiều bệnh nhân bị UT vẫn tự ti nên không đi điều trị sớm mà tự tìm lá đu đủ, cây cỏ… uống khiến bệnh di căn, không cứu được tính mạng”, BS Ngô Thị Thanh Thủy lưu ý. Tại buổi tư vấn, cô Nguyễn Thị Hiền (72 tuổi, ngụ đường Điện Biên Phủ, Q.Bình Thạnh, TP.HCM) bị UT đại trực tràng chia sẻ: “Tôi đã điều trị hơn bốn năm, sắp bước sang năm thứ năm, nếu qua được tuổi này thì nguy cơ tái phát UT sẽ rất thấp. Cả gia đình tôi đang trông đợi vào kết quả tốt đẹp này, tôi luôn cố sống lạc quan nhưng thật ra trong lòng tôi vẫn rất lo”. BS Phạm Văn Bùng nói: "Nếu phát hiện sớm bệnh UT thì kết quả điều trị sẽ rất tốt. Thí dụ như UT vú, nếu phát hiện thời đoạn trước hết thì thời gian sống hơn 5 năm là từ 85-90%”. Nhiều người vẫn muốn nối đặt câu hỏi, tuy nhiên, do đã gần 12g30, chương trình kéo dài thêm gần một tiếng so với dự định nên buổi tư vấn đành chấm dứt. BS Nguyễn Chấn Hùng dí dỏm đọc hai câu thơ gửi tặng bạn đọc Báo đàn bà: “Ung thư biết sớm trị lành/Nếu mà để trễ dễ thành nan y”. Theo BS Hùng, nếu như nhân tố di truyền, nội tiết… chỉ chiếm 10-15% trường hợp UT thì đến 85% duyên do UT là do các nhân tố bên ngoài tác động như: khói thuốc lá, thực phẩm, môi trường, bệnh nhiễm (vi-rút xoắn khuẩn môn vị, vi-rút viêm gan siêu vi B, C, vi-rút EBV gây bệnh vùng hầu họng…). Trong đó, khói thuốc lá chiếm 1/3 gánh nặng UT, duyên cớ do ăn uống chiếm 1/3 và 1/5 do các bệnh mắc phải. Trong số ba bệnh UT đứng đầu Việt Nam hiện thời là UT gan, phổi, bao tử dù mắc nhiều nhưng vẫn có thể đề phòng được. Và, có đến 40% trường hợp bị UT đáng ra không mắc bệnh nếu biết cách đề phòng.
Để hạn chế nguy cơ mắc bệnh, các bác sĩ khuyến cáo không nên ăn quá nhiều thức ăn được muối mặn như: cà pháo - mắm tôm, cá khô, mắm cá, cải dưa, kim chi, thịt hun khói, xúc xích... Không ăn các thực phẩm nhiều dầu mỡ, thức ăn ẩm mốc; chích ngừa vắc-xin để hạn chế nguy cơ bị UT gan do vi-rút viêm gan siêu vi B, UT cổ tử cung do vi-rút HPV… Các loại vắc-xin này không đảm bảo 100% trường hợp sau chích ngừa sẽ không bị UT, do đó cần phải hạn chế uống rượu, tăng cường tập thể dục, giữ cân nặng vừa phải, ăn nhiều rau, trái cây tươi. Ngoài ra, tránh nhiễm các bệnh viêm gan siêu vi C, nhiễm xoắn khuẩn môn vị H.Pylori gây UT bao tử, vi-rút EBV gây UT vòm họng… Nhóm phóng viên CT-XH
|
Thứ Bảy, 27 tháng 7, 2013
Ung thư không phải bệnh “trời kêu”
